Unbeatable Trucking Service

Market alışverişinden sonra siz de sık sık ‘eskiden aldığım pakette sanki daha çok olurdu’ diye aklınızdan geçiriyor musunuz? Yanıldığınızı düşünmeyin, doğru hatırlıyorsunuz!

Girdi maliyetinin arttığını hesaplayanlar, bu artışı gıda ürünlerine yansıtıyorlar. Bu nedenle dönem dönem döviz kurundaki dalgalanma, petrol fiyatı gibi etkenleri öne süren firmalar, anında harekete geçiyor. Ancak tüketici algısını kullanmak isteyen firmalar ise ‘gramaj’a sığınıyor. Yani fiyatlar tüketici için aynı görünürken, aldığı ürün aynı ağırlıkta olmuyor. Çerezler, atıştırmalıklar, hatta pakete giren tüm temel gıda ürünleri bundan nasibini alıyor.

Daha önce özellikle 2018’de gündeme gelen etiketlerdeki gramaj oyunu, son dönemde de tüketiciyi artan sayıda şikayet oluşturmaya yöneltti. Buna göre, gramajı düşürüp fiyatı sabit tutan, hatta artıranlar tüketiciye ve ilgili sisteme arka arkaya yakalanıyor. Bu durum tüketicinin algısından yararlanıp bir çeşit ‘aldatma’ olarak görünse de hukuki olarak cezası yok.

Pakete giren eriyor

Bir de gramajlardan ‘ufak’ kesintiler yapan ancak etikete bile yansıtmayanlar var. İşte bunu yapan firmalar, tamamen ‘hile’ kapsamında değerlendiriliyor ve cezası var. Taklit ve tağşiş yoluyla gıda ürünleri başta olmak üzere yapılan bu dolandırıcılığın cezası yeni yasa taslağı ile daha da artacak. Tüketiciler, sadece fotoğrafını çekerek bu ürünleri şikayet edebilir.

Üstelik gramaj aldatmacası marka ayırt etmiyor. Türkiye çapındaki zincir marketlere, küçük marketlere, bakkallara kadar giren ürünler; tanınan ve daha az tanınan firmaların bazı ürünleri olabiliyor.

Tüketici Başvuru Merkezi Onursal Başkanı Aydın Ağaoğlu, etiket üzerinde çeşitli sorunlar olduğunu belirtirken, “Bunlar; hile, kasti aldatma ve hata olarak yapılıyor. Fiyat aynı ama gramajı düşüren firma kasti aldatma yapar. Cezası yok ama bir ahlak sorunu. Gramajı azalttığı halde, etiketi yeni gramaja göre yenilemezse burada hile yapılmış demektir ve cezası vardır, yasal yollara başvurulmalıdır. Birkaç gram da olsa çalıp kar etmeye çalışırken, tüketiciyi dolandırmış oluyorlar” dedi.

Temel gıdada peynir örneğini veren Ağaoğlu, “Paketteki peynirlerin gramı her gün eriyip gidiyor. Şimdi bir fotoğrafını çekin, birkaç ay içindeki değişiklikleri görün. 800-900 gram olan peynirlerin 600 grama kadar düştüğünü görüyoruz. Fiyatların aynı olması sizi yanıltmasın. Altın, gümüş gibi; yükselen döviz, petrol hemen gramdan düşülüyor” diye konuştu.

‘Reklam yapan var’

Tüketiciye ‘etiketleri okuma alışkanlığı edinin’ çağrısında bulunan tüketici dernekleri, bu sayede hem algıda aldatılamayacaklarını, hem de fark ettikleri tüm suçları bildirdiklerinde artık firmaların da buna cesaret edemeyeceğini vurguluyor. Tüketiciyi Koruma Derneği (TÜKODER) Genel Başkanı ve Tüketici Dernekleri Federasyonu (TÜDEF) Genel Başkanı Aziz Koçal, ‘zam yapmadık, aynı fiyatla satıyoruz’ diye reklam yapanlar bile olduğunu anlatırken, hem gramaj düşürüp hem de fiyatı artıranlar da olduğunu söyledi. Koçal, “Örneğin 50 ve katları ile giden paket gramajları varken, şimdi 188 gram yazıyor. 200 gram bir ürünün fiyatı 10 lira ise 188 gram yapılan ürünün fiyatı da ona göre olmalı.

Birim fiyatı mutlaka yazılmalı. Yani 188 grama isabet eden fiyat satış tutarı yazılmalı. Önceki yıllarda en dramatik örneklerden biri şampuanlardı. 700 gram olan aynı ürün, 550 grama kadar düştü” dedi.

TÜKETİCİLERNE YAPMALI?

Derneklerden tüketicilere şu öneriler sunuluyor:

Tüketicilerin bu yanılgılara düşmemesi için özellikle ‘etiket okumak’ öneriliyor.

Görülen hatalar, fark edilen hileler ise fotoğraflanabilir.

Tüketici her ürünü tartamaz ama şüphe ettiği ürünü tartıp ilgili kurumlara şikayet oluşturabilir.

Çekilen fotoğraflar Tüketici Hakem Heyetleri’ne iletilmeli.

Söz konusu uygunsuzlukların tespit edilmesinde; tüketiciler tarafından yapılan ihbar, şikâyet, CİMER ve Alo 174 Gıda Hattı başvuruları neticesinde de denetimler gerçekleştiriliyor. Bu denetimler Tarım ve Orman Bakanlığı bağlı birlikleri ile yapılıyor. Ayrıca Ticaret Bakanlığı’nın Haksız Fiyat Artışı (HFA) bildirim uygulaması, Alo 175 Tüketici Danışma Hattı, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın ihbar hattı VİMER-189 da kullanılabiliyor.

Sakızda bozukluk sorunu

Tek satılan ‘küçük’ atıştırmalık kategorisindeki ürünlerde ise ‘bozukluk’ sorunu nedeniyle bu gramaj yanılgısına başvurulduğunu anlatan Aydın Ağaoğlu, “Mesela sakız üreticileri… Bir adet sakız 1 lira iken 1 lira 10 kuruş yapmak alışverişi zorlaştırır diye gram düşürebiliyor. Savunmaları bu. Bir kısmı bunun açıklamasını yaptı. Tabii sadece açıklama yetmiyor. Yeni etiketteki yeni gramajı belirli şekilde göstermek gerekiyor” dedi.




‘Cips değil hava almışız’

Fiyat ve gram bilgisi daha önceki haberlerimizde mevcut olan ürünler, tüketici dernekleri ve sosyal medya kanalları üzerinden iletilen bazı şikayetleri de derledik. Çerez, cips, atıştırmalık, paketli çikolata, şampuan, peynir, işlenmiş et ürünleri, salça gibi ürünler öne çıkıyor.

80 gramdan 74 grama düşen çerez, 120 gramdan 91 grama düşen bisküvi, 35 gramdan 32 grama düşen çikolata, 18.5 gramdan 17.5 grama düşen hazır kahve gibi tüketici dernekleri tarafından eski ve yeni görselleri paylaşılan ürünler bunlardan sadece birkaçı. Bu örnekler aslında ‘gram gram’ erimeyi de anlatıyor.

Geçen yıl 830 gram olan aynı salçanın bu yıl 650 grama kadar düştüğü görülürken, 250 gram olan ay çekirdeği 200 gram paketlerde satılıyor. 700 gram olarak paketli peynir de 600 grama düşürülmüş, fiyatında da artış var. Sosyal medya hesaplarından ya da çeşitli şikayet sitelerine yazan tüketiciler, ‘cips değil hava almışız’ yorumunu da getirmiş. 69 gram cips 46 grama, 76 gram cips ise 65 grama çekilmiş.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerinden AA’nın derlediği bilgilere göre, Türkiye’de ilk yarı sonu itibarıyla tasarruf mevduatları 1 trilyon 678 milyar 280 milyon 264 bin liraya yükseldi.

Bu rakam 2019’un haziran sonunda 1 trilyon 293 milyar 826 milyon 698 bin lira düzeyinde bulunurken, tasarruf mevduatlarındaki artış oranı yüzde 29.7 oldu.
Böylece geçen yıl için nüfusu 83 milyonu aşan Türkiye’de, kişi başına ortalama tasarruf miktarı da 20 bin 283 lira olarak hesaplandı.

Türkiye’de kişi başı gerçekleştirilen tasarruf miktarının 2019’un ilk yarısında 15 bin 559 lira olduğu dikkate alındığında, geçen bir yıllık süreçte vatandaşın kenara ayırdığı tutarın ortalama 4 bin 623 lira arttığı görüldü.

6 kent dikkat çekti

Söz konusu artışta, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını nedeniyle küresel ekonomide oluşan belirsizliklerin etkisiyle vatandaşın büyük ölçüde birikimlerini değerlendirdiği altın ve döviz hesaplarının TL karşılığının yükselmesi de etkili oldu.

Kişi başı tasarrufları 2019’un ilk yarısında 35 bin 715 lira düzeyinde bulunan İstanbul’da, bu yılın ilk yarısı itibarıyla vatandaşın kenara ayırdığı tutarın 44 bin 337 liraya yükseldiği görüldü. İstanbul bu rakamla kişi başına en yüksek tasarruf edilen kent oldu.

İstanbul’un ardından en yüksek kişi başına tasarruf edilen kentler 29 bin 634 lirayla Ankara, 28 bin 877 lirayla Muğla, 26 bin 44 lirayla İzmir, 22 bin 724 lirayla Antalya ve 20 bin 431 lirayla da Tunceli olarak sıralandı. Böylece 6 kentte kişi başı tasarruf miktarı Türkiye ortalamasının üzerinde gerçekleşti.
Kişi başı tasarruf miktarı açısından ilk yarı itibarıyla son sırada ise 3 bin 36 lirayla Ağrı yer aldı. Ağrı’nın ardından vatandaşın en az tasarruf ettiği kentler 3 bin 89 lirayla Şırnak, 3 bin 204 lirayla Muş ve 3 bin 279 lirayla Hakkari oldu.

Swap sınırına gevşeme geldi

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), yurtiçindeki bankaların yurtdışıyla yaptıkları dolar - TL para takası (swap) işlemlere getirdiği sınırlamayı gevşetti.

Kararın ardından dolar/TL 7.62’ye yakın seviyeden 7.5670’e kadar geriledi. Türk bankaları yabancı bankalar ile dolar - TL takası ve benzeri türev işlemler yaparak uzun vadeli TL kaynak temin ediyorlar. Yabancı yatırımcılar da swap piyasasını TL taşımanın getirdiği kur riskini azaltmak için kullanıyorlar.
Reuters’ın haberine göre işlemlerin bir kısmı ise yatırımcılar tarafından TL’ye karşı kısa vadeli spekülatif pozisyon almak için kullanılabiliyor.

BDDK dünkü karar ile yurtiçindeki bankaların yurtdışındaki yerleşiklerle yaptığı vadede TL alım yönünde para swapı ve diğer türev işlemlerin toplam büyüklüğünü yasal özkaynakların yüzde 10’una yükseltti.

BDDK ayrıca yurtiçindeki bankaların yurtdışındaki yerleşiklerle yaptığı vadede TL satım yönünde swap ve türev işlemlerin sınırını da yükseltti. Sınır vadesine 7 gün kalan işlemler için özkaynakların yüzde 1’inden yüzde 2’sine, vadesine 30 gün kalan işlemler için özkaynakların yüzde 2’sinden yüzde 5’ine, vadesine 1 yıl kalan işlemler için yüzde 10’dan yüzde 20’ye yükseltildi.

BDDK’nın yaptığı açıklamada kararın, “Kovid - 19 salgını nedeniyle küresel piyasalardaki belirsizliklerin ve risklerin arttığı dönemde alınan söz konusu (nisan ayında alından) kararın normalleşme adımları çerçevesinde tekrar değerlendirilmesi sonucunda” alındığı ifade edildi.

Hisseye alım geldi

BDDK’nın bankaların yurtdışı yerleşiklerle yaptığı TL swap ve türev işlemlere getirdiği sınırlamaları gevşetmesinin ardından bankacılık endeksi yükselişle açıldı. Bankacılık endeksi yüzde 3’e yakın yükselişle seyretti.

Reuters’a konuşan bir aracı kurum işlemcisi, TCMB’nin faiz artırım kararının ardından BDDK’nın da dış piyasalardaki işlemlere getirdiği sınırlamaları gevşetmesinin hisselere alım getirdiğini ifade ederek, “TCMB faiz artırım kararından sonra gelen alımların sürmesine yardımcı oldu” dedi.

Kredi kartında ilk limit maaşın 2 katı

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunca (BDDK), Banka Kartları ve Kredi Kartları Hakkında Yönetmelik’te yapılan değişiklikler, Resmi Gazete’nin dünkü sayısında yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Kredi kartı limitlerine ilişkin bölümde de düzenlemeye gidilirken, kart çıkaran kuruluşların kredi kartı almak isteyen kişilerin yasaklık veya engel durumu, ekonomik ve sosyal durumu, aylık veya yıllık ortalama geliri, diğer kart çıkaran kuruluşlarca bu kişilere tahsis edilen kredi kartı limiti, bir model veya skorlama sistemi sonuçları, müşterini tanı ilkeleri ile bilgi alışverişi şirketlerinden temin edilecek bilgileri dikkate alarak yapacakları değerlendirmeye istinaden kullanım limiti tespit etmesi zorunlu kılındı.

İlk defa kredi kartı sahibi olacak bir gerçek kişinin tüm kart çıkaran kuruluşlardan temin ettiği kredi kartları için tanınacak toplam kredi kartı limiti, ilk yıl için, ilgilinin aylık ortalama net gelirinin 2 katını, ikinci ve sonraki yıllar için ise 4 katını aşamayacak.

İlk defa kredi kartı sahibi olacak bir gerçek kişinin, aylık veya yıllık ortalama gelir düzeyinin tespit edilememesi durumunda tüm kart çıkaran kuruluşlardan edinilebilecek toplam kredi kartı limiti kurul tarafından belirlenen tutarı geçemeyecek.

Türkiye Otelciler Birliği (TÜROB), pandemi gölgesinde geçen ağustos ayına ilişkin konaklama sektörü doluluk oranlarını açıkladı. Açık olan otellerden sağlanan verilere göre, Türkiye’nin ağustos ayında otel dolulukları, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 55.9 azalarak yüzde 34.7 olarak kaydedildi. Geçen yılın ağustos ayında bu oran yüzde 78.8 olmuştu.

Eresin, haziranda pandemi kısıtlamalarının gevşetilmesiyle turizm trafiğinin başladığını anımsatarak, temmuz ve ağustos aylarında kıyı bölgelerde açık olan otellerde hem yerli tatilci hem de turist girişlerinin başladığı ülkelerden gelen turistlerle doluluk ortalamasının yüzde 40-50’lerde gerçekleştiğini hatırlattı.

İşler, Akdeniz ve Ege kıyılarında hareketliliğin sonbaharda da sürdüğünü belirtti. Başta Rusya olmak üzere birçok ülkeden misafir ağırlayan Türkiye’de sezonun son aylarının beklenenden daha iyi yaşandığını bildiren İşler, Türkiye’nin bu yıl 16 milyon turist ve 11 milyar dolar gelir hedefinin bulunduğunu, buna doğru emin adımlarla gidildiğini aktardı.

Binlerce Rus turistin Antalya’ya tatil için geldiğini, gelmeye de devam edeceğini anlatan İşler, şunları söyledi:

“Bu senenin sürpriz ülkelerinden biri İngiltere. İngiliz turistlerin İspanya’ya karşı çok büyük bir ilgisi vardı. İspanya sınırlarını kapattı. İspanya, İtalya, Hırvatistan’a gidemeyen turistler Yunanistan ile Türkiye’yi kıyasladı. Yunanistan’ın sağlık altyapısının iyi olmaması ve Türkiye’nin çok iyi olması turistlerin tercihini buraya kaydırdı.”